سال نو و مقصد سفرهای نوروزی ایرانیان به خارج از مرز پرگوهر

ترکیه به عنوان مهمترین مقصد مسافران نوروزی ایرانی، برای حفظ این جایگاه خود تلاش و تبلیغات بسیار می کند و مزایای زیادی می دهد.

پناهنده نیوز- هرسال با نزدیک شدن به ایام نوروز بین مردم ایران ولوله ای می افتد برای سفر نوروزی. در سالهای پیش از وقوع انقلاب اسلامی بخش عمده ای از این سفرهای نوروزی به سفرهای داخلی اختصاص داشت و افراد کمتری تمایل به سفر خارجی از خود نشان می دادند. اما حالا کشورهای همجوار ایران به هزار و یک دلیل تبدیل به نقاطی جذاب برای گردشگران ایرانی شده اند و هرساله بخش عمده ای از مسافران نوروری را از ایران به سوی خود جلب می کنند.

برای سالهای متمادی پیش از انقلاب در ایران و حتی در سالهای اول پس از آن، در ایام نوروز ایرانیان هجوم به شهرهای شمال و جنوب کشور می بردند که در آن فصل سال آب و هوای بهاری زیباتری داشتند. از این رو استانهای گیلان، مازندران و خوزستان میزبان بیشترین مهمان نوروزی می شدند. شهر مشهد هم که همیشه در عید و تابستان مشتریان انبوه خود را پذیرائی می کرد. عده بسیار کمتری نیز که متعلق به طبقات بسیار بالا بودند برنامه سفر خارجی می ریختند که انگلیس و سایر نقاط اروپا برای آنها جاذبه بیشتری داشت و لندن و پاریس به عنوان اصلی ترین مقاصد گردشگری ایرانیان در خارج کشور بودند.

اما به تدریج این معادله دچار دگرگونیهای اساسی شد. با تکمیل پروژه های گردشگری در جزیره کیش و ممنوعیت ورود بسیاری از کالاهای به گفته مسئولان لوکس در زمان جنگ به داخل کشور از یک سو و غیر قابل سفر شدن استان خوزستان به علت جنگ هشت ساله از سوی دیگر، ابتدا جزایر کیش و قشم در خلیج فارس جای شهرهای پر طرفدار خوزستان برای گردشگران نوروزی را گرفتند.

البته شهرهای شمالی گیلان و مازندران همچنان پر طرفدار ماندند. ولی چون محدودیتهای اجتماعی شدیدی از سوی حکومت و نهادهای انتظامی برای مردم در این شهرها ایجاد می شد، گردشگران نوروزی که برای سفرهای بیش از دو یا سه روز خود تنوع و آسایش بیشتری می طلبیدند نیاز به چیزی فراتر از آن چه در هتلها و اماکن اقامتی شمال به آنها عرضه می شد داشتند.

شهرهای شمال ایران در کرانه های دریای مازندران بعد از انقلاب ۵۷ مشکل عمده ای در مورد توسعه امکانات گردشگری برای جمعیت به شدت رو به افزایش ایران داشتند و آن حمایت حکومتی بود. مسئولان انقلابی جمهوری اسلامی شمال رفتن ایرانی ها را به نوعی فسق و فجور تعبیر می کردند و ترجیح می دادند بیشتر بر روی شهرهای مذهبی مانند مشهد و قم برای گردشگری سرمایه گذاری کنند تا شهرهای گیلان و مازندران. بعدها هم با دلایل اقتصادی توسعه گردشگری در مناطق آزاد تجاری بیشتر مورد توجه حکومت بود. مشکل این بود که با تغییر پی در پی شرایط اقتصادی در داخل ایران انقلاب زده و کاهش ارزش پول ملی هیچکدام از اهداف گردشگری برنامه ریزی شده حکومتی نتوانست به سرانجامی پایدار برسد و مسافران نوروزی راههای دیگری را پیش خود باز کردند.

متمایل شدن گردشگران نوروزی به خارج

همراه با تحولات پس از انقلاب در ایران، در اطراف ایران حرکتهای بزرگی از سوی دو کشور ترکیه و امارات متحده عربی برای جذب گردشگران آغاز شد. در خلیج فارس توسعه شهر کوچک دبی و سرمایه گذاریهای بسیار کلان در آن از جهت زیرساختهای گردشگری باعث شد تا بخش عظیمی از مسافران نوروزی ایران راهی آنجا بشوند. در ترکیه نیز توسعه مناطقی همچون آنتالیا که نه تنها برای ایرانی ها بلکه برای غربی ها هم قابل توجه بود بخش عمده دیگری از مسافران نوروزی ایرانی را جلب نمودند.

توجه مسافران نوروزی ایرانی به این دو نقطه آنچنان زیاد بود که حتی هنرمندان و خوانندگان ایرانی را که سالها دور از وطن مانده بودند و اجازه ورود به کشورشان را نداشتند، راهی این مناطق کرد و بیشتر آنها که ساکن آمریکا و یا اروپا بودند مجبور شدند تا چند ماهی از سال را به طور مستمر در ترکیه یا دبی زندگی کنند.

با رخ دادن تحولات دیگر منطقه ای و جهانی یعنی فروپاشی اتحاد شوروی و تشکیل جمهوریهای کوچک تازه تولد در شمال ایران مانند آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، همچنین مستقل شدن کردستان عراق تحت عنوان اقلیم خودمختار کردستان، شهرهای دیگری هم به لیست مقاصد گردشگری مسافران نوروزی ایرانی ها افزوده شد. باکو، سلیمانیه، تفلیس و ایروان هم شهرهای بکری بودند که به تدریج درلیست مسافرتهای نوروزی مردم ایران زمین قرار گرفتند.

ترکیه مقصد بیشترین مسافران نوروزی خارج کشور

کشور ترکیه با وجود همه تنشهای دو سال اخیر که منجر به چند حادثه مرگبار انفجار در آن شده است و حتی یک شبه کودتای مشکوک را هم پشت سر گذاشته بازهم برای ایرانی ها مقصد اصلی گردشگری نوروزی محسوب می شود. به نقل از صدای آلمان، بیشترین سفر نوروزی خارج از کشور ایرانیان امسال همچنان به ترکیه انجام می‌گیرد. این در حالی است که برخی مقامات ایرانی برخلاف سال‌های گذشته به این مسئله اعتراض کردند. چند تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در واکنش به سفر گردشگران ایرانی به ترکیه خواستار برخورد با آژانس‌های مسافرتی ارائه‌دهنده این تورها شدند.

ولی به عقیده سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان، اینگونه واکنش‌ها پس از اظهارات اردوغان در سفر منطقه‌ای او به برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس و سخنان چاووش‌اوغلو در اجلاس امنیتی مونیخ مبنی بر دخالت ایران در کشورهای منطقه صورت می‌گیرد. این سفیر سابق تاکید می‌کند که جایگزین کردن ارمنستان و سایر کشورهای همسایه با ترکیه ازسوی توریست‌های ایرانی از لحاظ اقتصادی، توریستی و فرهنگی هیچ توجیهی ندارد. به نطر او در مقایسه با سال گذشته شرایط امنیتی ترکیه بهتر شده و دیگر از عملیات تروریستی سال گذشته خبری نیست و اینکه چند ایرانی در ترکیه  مورد آزار قرارگرفته‌اند را نباید به عهده دولت ترکیه گذاشت.

گرایش بیشتر به ارمنستان

امسال ارمنستان و آذربایجان هم نسبت به سال‌های پیش بیشترین مسافر نوروزی را از ایران دارند. با آنکه هنوز تعداد مسافران نوروزی عازم این دو کشور کوچک در شمال ایران با تعداد مسافران ایرانی به همسایه بزرگ غرب ایران یعنی ترکیه قابل مقایسه نیست. ولی باید قبول کرد که در مقایسه با خودشان در سالهای قبل از این نطر موفقیتهای چشمگیری داشته اند. کارشناسان می گویند در نوروز ۹۶ تعداد مسافرین نوروزی به ارمنستان به ۳۵ هزار نفر می‌رسد.

امسال خبرگزاری ایسنا هم از افزایش چشم‌گیر سفر نوروزی ایرانیان به ارمنستان خبر داد. به نوشته ایسنا ساتِنیک هوانیسیان دبیر مطبوعاتی اداره کل شرکت هواپیمایی ارمنستان گفت شرکت‌های هواپیمایی ” آسمان” و “ماهان ایر”  قرار است ۶۷ پرواز منظم و غیر منظم در ایام نوروز به ارمنستان انجام دهند.

داوود زیودار از شرکت “ایرانیان ارمنستان” که در زمینه گردشگری ایرانیان در ارمنستان فعالیت می‌کند به دویچه وله گفته: یکی از دلایل اصلی افزایش سفر ایرانیان به ارمنستان بر هم خوردن امنیت ترکیه است. برداشته شدن ویزای ارمنستان و خسته شدن ایرانیان از دبی، تایلند هم دلایل دیگری است. برای ایرانیانی که قصد سفر خارج را دارند و هزینه‌شان به اروپا نمی‌رسد. هزینه‌های سفر به ارمنستان برابر است با سفر یک تهرانی به شمال. یک دلیل دیگر برخورد خوب ارامنه با ایرانیان است. او برگزاری کنسرتهای موسیقی از سوی هنرمندان ایرانی در ایروان را هم دلیل دیگری برای این افزایش چشمگیر رفتن مسافران نوروزی از ایران به ارمنستان می داند.

ارزان تمام شدن جمهوری آذربایجان

به نقل از دویچه وله، در میان کشورهای قفقاز، آذربایجان بیشترین گردشگر را به خود جذب کرده است. در طی سال گذشته بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزارگردشگر وارد آذربایجان شدند که بیش از ۱۱ درصد آنها ایرانی بودند و شمار گردشگران ایرانی طی سال گذشته در باکو نسبت به سال قبل بیش از ۶۶ درصد افزایش داشته است.

دالغا خاتین‌اوغلو مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری “ترند” آذربایجان درباره دلایل سفر ایرانیان به آذربایجان به ویژه رشد تورهای باکو میگوید: ایرانی‌ها از طریق اینترنت می‌توانند درخواست ویزا کنند و نیازی به صف‌های طولانی در کنسولگری‌ها نیست. دوم اینکه ارزش منات آذربایجان نسبت به دلار یا ریال طی سال گذشته دو برابر کاهش یافته و الآن با صرف دلار یا ریال کمتری میتوان به گردشگری در باکو پرداخت. موضوع سوم بهبود روابط دو کشور، خصوصا از لحاظ تجاری و سیاسی است.

دبی، قبرس، تایلند و مالزی

در سالهای پس از انقلاب در کنار ترکیه ابتدا دبی و قبرس و بعد هم تایلند و مالزی از کشورهائی بودند که مسافران نوروری زیادی را از ایران به خود جلب می کردند. البته هنوز هم در ایام نوروز یافتن جا در تورها و یا پیدا کردن بلیط هواپیما برای این مقاصد از ایران با مشکل روبروست. اما واقعیت این است که در چند سال گذشته تمایل ایرانیان برای سفر به این نقاط در ایام نوروز رشدی نشان نداده و در بعضی موارد حتی کاهش هم دارد.

برخی عقیده دارند که برهم خوردن روابط سیاسی ایران با امارات متحده عربی در سه سال گذشته از یک سو و سخت تر شدن شرایط ویزا برای ایرانیان از سوی قبرس و تایلند و مالزی از سوی دیگر باعث این عدم رشد تمایل مسافران نوروزی برای رفتن به کشورهای مذکور می باشد.

کارشناسان اقتصادی و فعالان صنعت گردشگری معتقدند که مسئله اصلی در مورد این چهار کشور نه ویزا و نه روابط سیاسی با جمهوری اسلامی است. بلکه موضوع اصلی که مانع افزایش تقاضای ایرانیان برای سفر نوروزی به این نقاط می شود کاهش ارزش پول ایران دربرابر ارزهای معتبر خارجی مانند دلار و یورو و پوند می باشد که باعث می شود سفر به این نقاط برای گردشگر نوروزی ایرانی که عمده آنها از طبقات متوسط اقتصادی هستند بسیار گران تمام شود و بنابرای هرکسی از پس هزینه آنها بر نیاید.

به هرحال اشتهای سیری ناپذیر ایرانی ها برای سفرهای خارجی در ایام نوروز که زمانی فقط متعلق به ثروتمندان بود ولی اکنون همه گیر شده، با وجود همه مشکلات و چالشهای پیش رو، باعث می شود که حتما طی دو هفته اول فروردین ماه به هر جای دنیا سری بزنید صدای گوشنواز و آشنای حرف زدن به زبان فارسی را در خیابانها و میادین اصلی شهرهای جهان بشنوید و یاد نوروز دل انگیز ایرانی بیفتید.