تغییر نحوه ثبت نام پناهجویان در ترکیه و افزایش نقش دولت ترکیه در آن

همچنان مشاوه به پناهجویان، مصاحبه با آنها و تعیین وضعیت پناهندگی  یعنی قبول یا رد کردن درخواست پناهندگی متقاضیان و انتقال آنها به کشور سوم  بر عهده یو ان اچ سی آر یا دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در آنکارا خواهد بود.

به گزارش پناهنده نیوز، از روز دوشنبه ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۸ برابر با ۱۸ شهریور ۱۳۹۷، ثبت نام پناهجویان جدید در ترکیه به عهده دولت ترکیه خواهد بود و دیگر دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در آنکارا از متقاضیان پناهندگی ثبت نام نخواهد کرد. این موضوع را سایت “کمک” که یکی از سایتهای رسمی یو ان اچ سی آر برای راهنمایی دادن به پناهجویان و پناهندگان در ترکیه میباشد اعلام کرده است. مطابق این منبع از این پس متاقضیان پناهندگی در ترکیه باید ابتدا در یکی از ۸۱ مرکز مدیریت مهاجرت ترکیه (پی دی ام ام) که در مراکز همه استانهای سراسر ترکیه وجود دارند ثبت نام نمایند.

پناهجویان پس از انجام مراحل ثبت نام و طرح موضوع و دلایل پناهندگی خود در مراکز پی دی ام ام یک کد یا شماره شناسایی اتباع خارجی دریافت خواهند کرد که با آن میتوانند در ترکیه به اقامت خود تا زمان جایگزینی ادامه دهند و از قانون حمایت بین المللی برخوردار شوند. یو ان اچ سی آر مطابق این برنامه جدید از بررسی پرونده پناهجویانی که این کد یا شماره شناسائی داده شده توسط دولت ترکیه را دریافت نکرده اند خود داری خواهد کرد.

تا قبل از این تغییرات جدید، ابتدا هر پناهجو در محل دفتر آنکارای کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل توسط سازمان آسام که یکی از شرکای یو ان اچ سی آر محسوب میشود ثبت نام میکرد و پس از انجام مراحل ثبت نام به یکی از مراکز مدیریت مهاجرت ترکیه که توسط پلیس آن کشور اداره میشود ارجاع داده میشد. سازمان مهاجرت ترکیه (دی جی ام ام) که بخشی از دولت ترکیه میباشد مدعی است که بسیاری از پناهجویان بعد از ثبت نام توسط یو ان اچ سی آر در آنکارا به ادارات مدیریت مهاجرت یا پی دی ام ام در شهرستانها مراجعه نمیکنند و به نوعی در ترکیه از دید نهادهای حکومتی ترکیه پنهان میمانند.

به همین علت از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی پلیس مهاجرت ترکیه نقش مهمتری در روند ثبت نام متقاضیان به عهده گرفت. تا پیش از آن ثبت نام از متقاضیان در مراکز مدیریت مهاجرت ترکیه فقط جنبه رسمی داشت و موضوع جدی برای پناهجویان محسوب نمیشد. اما از جولای همان سال اینطور شد که حتی جلوی دادن فرم حمایتی از سوی یو ان اچ سی آر گرفته شد و تا مدتی فقط به پناهنده ای که ثبت نام میکرد فرم قرمز صادره از سوی سازمان مهاجرت ترکیه داده میشد که پناهجو را موظف میکرد حتما در زمان مشخصی خود را به مرکز مدیریت مهاجرت شهری که برایش مشخص میشد معرفی کند. البته این موضوع بعد از مدتی تغییر کرد و دوباره یو ان اچ سی آر آنکارا فرمهای حمایت بین المللی معروف به فرم آبی رنگ را صادر میکرد. ولی همچنان نقش ثبت نام و مصاحبه آن در پلیس مدیریت مهاجرت شهرها با جدیت پیگیری میشد و بسیار مهم بود.

تا قبل از سال ۲۰۱۲ میلادی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل یا یو ان اچ سی آر آنکارا تنها مرجع ثبت نام و رسیدگی به امور پناهجویان و پناهندگان در ترکیه بود. هرچند که پس از ثبت نام پناهجو به هر شهری اعزام میشد در آنجا یک مصاحبه مختصر با پلیس مدیریت مهاجرت آن شهر میکرد و کارت اقامت یا کیملیک دریافت مینمود. از سال ۲۰۱۲ که به تدریج بر تعداد متقاضیان افزوده شد سازمانی به نام “آسام” تشکیل شد که از زیر مجموعه ها و سازمانهای همکار یو ان اچ سی آر بود. این سازمان وظیفه ثبت نام و نوبت دهی و تنظیم برنامه برای مصاحبه پناهجویان را تا سال ۲۰۱۶ برعهده داشت. اما این سازمان و عملکرد آن چندان موفقیت آمیز نبود. در انجام پیش مصاحبه و مصاحبه تاخیرهای فراوانی اتفاق می افتاد و ناهماهنگیهای بسیاری باعث سردرگمی متقاضیان و پناهجویان شده بود. تا این که بعد از کودتای نافرجام در ترکیه دولت آن کشور فضای امنیتی را هرچه بیشتر محکمتر نمود و از جمله به مسئله پناهجویان در ترکیه توجهی بیش از پیش نمود.

اکنون مطابق طرح جدید که یو ان اچ سی آر آن را اعلام کرده است، کمیساریای عالی پناهندگان در ترکیه و سازمانهای همکار آن نظیر آسام به طور کلی پای خود را از ثبت نام پناهجویان متقاضی پناهندگی پس کشیده اند و این مهم را به سازمان مهاجرت ترکیه (دی جی ام ام) سپرده اند. ولی آنطور که سایت متعلق به یو ان اچ سی آر ترکیه اعلام کرده است همچنان مشاوه به پناهجویان، مصاحبه با آنها و تعیین وضعیت پناهندگی (RSD) یعنی قبول یا رد درخواست پناهندگی متقاضیان و انتقال آنها به کشور سوم ( جایگزینی یا ریستلمنت) بر عهده یو ان اچ سی آر یا دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در آنکارا خواهد بود.

بسیاری از پناهجویان و پناهندگان به علت عدم آگاهی از مفاد این طرح دچار بیم و هراس شده اند. به ویژه که قاچاقچیان و آدم پرانها از این عدم اطلاع مردم سوء استفاده کرده اند و شایع نموده اند که یو ان اچ سی آر در ترکیه تعطیل شده است. اما سازمانهای مدافع حقوق پناهجویان و پناهندگان امیدوارند که تغییرات جدید باعث شود که یو ان اچ سی آر ترکیه از این پس بتواند با سرعت بیشتری روند رسیدگی به درخواست پناهجویان و جواب دهی به آنان و جایگزینی قبول شدگان در کشور سوم را انجام دهد.