شرایط اروپا برای پناهندگی مذهبی در خاک کشورهای عضو اتحادیه

بر اساس حکم دیوان عالی اروپا، در صورتی که فردی در کشور خودش نتواند باورها و فرایض مذهبی اش را که بخشی از هویت دینی فرد محسوب می شود بطور آزاد و در ملاء عام اجرا کند، مشمول پناهندگی مذهبی می شود.

سایت اینتراگسیون ایرانیان آلمان – دادگاه فدرال اداری آلمان (Bundesverwaltungsgericht) در فوریه و مارس ۲۰۱۱ در ارتباط با دو پناه جوی پاکستانی که درخواست پناهندگی آنها در دادگاه بدوی رد شده بود با طرح سوال از دیوان عالی اروپا (Europäische Gerichtshof) خواست تا به دعوائی که بر سر تفسیر در ارتباط با مفهوم نقض آزادی مذهبی وجود  دارد پاسخ دهد. این دوپناه جو به آئین احمدیه در پاکستان تعلق داشته و درخواست آنها برای پناهندگی در سال ۲۰۰۴ از طریق اداره امور پناهندگی(Bundesamt für Migration und Flüchtlinge) رد شده بود. این افراد به دادگاه بدوی شکایت کرده و پس از آنکه از آنجا نیز حکم منفی گرفتند به دادگاه تجدید نظر شکایت بردند. دادگاه تجدید نظر ایالت ساکسن (Oberverwaltungsgericht Sachsen) در سال ۲۰۰۸ به نفع پناه جویان رای داد، اما اداره امور پناهندگی بر علیه این حکم به دادگاه عالی اداری فدرال شکایت نمود. این دادگاه در رابطه با تفسیر این موضوع خود را فاقد صلاحیت تشخیص داده و با طرح چند سوال از دادگاه حقوق بشر اروپا خواست تا ابهامات موجود در این زمینه را برطرف کرده و به این سوال ها پاسخ دهد که: چه زمانی میتوان ادعا کرد که حق آزادی مذهبی یک پناه جو در کشورش نقض شده است. و آیا هرنوع محدودیتی را میتوان به حساب نقض حق حداقل آزادی مذهبی دانست.

سوال دیگر پناه جویانی را شامل می شود که در خارج کشور فرائض مذهبی خود را به طور علنی و عمومی بجا آورده  و به مراکز مذهبی رفت و آمد داشته یا آئین های خود را بطور عمومی اجرا می کنند. سوال این است که آیا می توان از چنین فردی خواست به کشورش برگشته و دینش را فقط در چهار دیواری خانه اش نگه داشته، مراسم و آئین های مذهبی خود را به طور عمومی اجرا نکرده و از رفت و آمد به امکان مذهبی خود داری کند.

دیوان عالی اروپا در روز پنجم سپتامبر ۲۰۱۲ با صدور حکمی به این سوالات پاسخ داده و با حکم خود پناهندگی به دلیل مذهبی را تقویت کرد.
بر اساس این حکم در صورتی که فردی در کشور خودش نتواند باورها و فرایض مذهبی اش را که بخشی از هویت دینی فرد محسوب می شود بطور آزاد و در ملاء عام اجرا کند، و در صورتی که بخاطر این باور و عمل رفتارهای تحقیر آمیز و غیر انسانی در انتظار او باشد، این چنین محدودیت ها را باید برابر با نقض حداقل آزادی مذهبی قلمداد کرد.
اگر این فرد در خارج بوده و درخواست پناهندگی داده، نمی توان از او خواست به کشورش برگردد و دین و آئینش را با سکوت و در چهار دیواری خانه اش بجا آورده و از اجرای مراسم عمومی و  یا استفاده از نشانه ای مذهبی خودداری کند تا دچار خطر نشود. انتظار اینکه فردی باورهای مذهبی اش را انکار کرده و یا مخفی کند نقض حق آزادی مذهب آن فرد به شمار می آید.

این حکم فراتر از فقط این دو پناه جوی پاکستانی تمام موارد درخواست پناهندگی به دلیل مذهبی را شامل شده و فراتر از آلمان در ارتباط با تمام کشورهای اتحادیه اروپا اهمیت پیدا می کند.

اهمیت این حکم برای ایرانیان پناه جو
بسیاری از ایرانیان پنا هجو در آلمان درخواست پناهندگی خود را تغییر مذهب و ایمان به مسیحیت عنوان می کنند. در موارد بسیاری اداره  امور پناهندگی یا برخی دادگاه ها در آلمان با این درخواست ها با دیده شک نگاه کرده و درخواست پناه جویان را رد می کنند. در برخی موارد آنها حتی برگه غسل تعمید را کافی نمی دانند و یا از فرد می خواهند به ایران برگردد و تاکید می کنند دلیلی وجود ندارد که او  تغییر مذهب خود را  به همه اعلام کرده یا بخواهد به امکان مذهبی رفته یا نشانه های مذهبی یا کتاب دینی خود را در دست بگیرد. و با این استدلال از پناه جو می خواهند به کشورش برگشته و با دین و آئین خود در خفا و در چهار دیواری خانه خود زندگی کند تا دچار مشکل نشود.
اینک و با حکم دیوان عالی اروپا دیگر به سادگی نمیتوان چنین دلایلی را مطرح و درخواست پناهندگی پناه جو را رد کرد.

توصیه:پناه جویانی که یک دلیل مذهبی برای درخواست پناهندگی خود ارائه داده اما درخواست آنها رد شده است، می توانند با مراجعه به لینکی که در پایان این مطلب آمده اصل حکم دیوان عالی اروپا را چاپ و آن را به وکیل خود ارائه دهند.

متن حکم دیوان عالی اروپا (اصل سند)