وضعیت پناهجویان افغان پس از سقوط کابل و قدرت گیری طالبان

با بحرانی شدن اوضاع، بیشتر کشورهای غربی گفته اند که اخراج پناهجویان رد شده افغان را متوقف می کنند. کانادا از آمادگی پذیرش بیست هزار پناهجوی افغان خبر داد.

به گزارش پناهنده نیوز، عاقبت  بیست سال پس از کوتاه شدن دست طالبان از افغانستان، در پی زدو بندهای سیاسی پشت پرده، این گروه اسلامگرای افراطی بدون اینکه با مقاومت زیادی روبرو شود اکثر شهرها و استانهای افغانستان را اشغال کرد و راهی پایتخت کابل شد. روز یکشنبه، ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ در یک  روز تاریخی اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان که از ابتدا هم به نظر نمیرسید عزم چندانی برای رویاروئی با طالبان داشته باشد افغانستان را ترک کرد و طالبان بدون هیچ درگیری ارگ ریاست جمهوری افغانستان را اشغال کردند. مقامات کشوری و لشکری افغانستان در ولایاتی که به دست طالبان افتاده گفته اند که اشرف غنی از آنها خواسته بود که با طالبان درگیر نشوند. وقایع دو هفته گذشته و تلاش گروه اسلامگرای افراطی طالبان برای بازگشت به قدرت در افغانستان باعث شد که علاوه بر خارجی های مقیم آن کشور، بسیاری مردم افغان نیز از ترس انتقامجوئی طالبان تصمیم خروج از افغانستان برای رسیدن به یک نقطه امن را بگیرند. سیاستهای کشورهای غربی نیز در طی همین دو هفته نسبت به پناهجویان افغان تغییر محسوسی داشته است.

سازمان ملل خواستار تسهیلات بیشتر برای پناهجویان افغان شد. کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل روز سه‌شنبه ۲۶ مرداد (۱۷ آگست) اعلام کرد با توجه به وضعیت وخیم امنیت و حقوق بشر و تشدید بحران انسانی و خطر بروز جنگ در افغانستان، مسئولیت حقوقی و اخلاقی تمام کشورها ایجاب می‌کند به مردم آواره این کشور پناه بدهند. کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل از کشورهای پناهنده پذیر خواسته کسانی که درخواست پناهندگی‌شان رد شده فعلا مجبور به بازگشت به افغانستان نکنند.

اتحادیه اروپا که حالا  اخراج مهاجران افغان را بطور موقت متوقف کرده است، بی شک  با تشدید درگیری‌ها در افغانستان با موج جدیدی از مهاجران افغان که به سمت اروپا می آیند روبرو خواهد شد.  بر اساس آمارهای سال ۲۰۲۰ مرکز آمار اتحادیه اروپا(یوروستات)، ۱۰.۶ درصد متقاضیان پناهندگی در اتحادیه اروپا یعنی حدود ۴۴ هزار نفر از مجموع ۴۱۶ هزار و ۶۰۰نفر شهروندان افغان هستند. متقاضیان پناهجویی از افغانستان در اتحادیه اروپا از نظر آماری جایگاه دوم را بعد از سوریه با ۱۵.۲ درصد دارا می باشند.

دولت یونان به اتحادیه اروپا هشدار داد که آماده بحران مهاجرتی تازه‌ای نیست.وزیر مهاجرت یونان روز چهارشنبه با اشاره به تشدید درگیری‌های در افغانستان گفت که اتحادیه اروپا نمی تواند یک بحران مهاجرتی دیگری مانند سال ۲۰۱۵ را تجربه کند و باید تلاش کند تا مردم را از فرار از درگیریهای رو به رشد در افغانستان و حرکت به سمت اروپا باز دارد.

دولت فدرال آلمان فعلا از اخراج آندسته از متقاضیان افغان که مجرم شناخته شده‌اند، خودداری می‌کند. اما رسیدگی به درخواست‌های پناهندگی از این کشور را نیز فعلا به حالت تعلیق درمی‌آورد، تا وضع امنیتی افغانستان روشن شود. در سال جاری میلادی تا شش ماهه اول حدود ۱۰ هزار پناهجوی أفغان از آلمان تقاضای پناهندگی کرده‌اند. این در حالی است که در کل سال گذشته میلادی (۲۰۲۰)  کمتر از چهار هزار تقاضای پناهندگی از سوی افغانها در آلمان به ثبت رسد. به گزارش اشپیگل یک روز پس اعلام خبر توقف اخراج پناهجویان افغان، اداره مهاجرت و پناهندگان آلمان (بامف) نیز گفته است که در حال حاضر تمام تصمیمات مربوط به درخواست پناهندگی از سوی أفغان‌ها را به حالت تعلیق در می آورد.

هلند نیز هفته گذشته اعلام کرد که اخراج مهاجران افغان را به دلیل تشدید جنگ بین گروه طالبان و نیروهای دولتی افغانستان برای یک دوره شش ماهه به حالت تعلیق در می آورد.آنکی بروکرز کنول، وزیر دادگستری هلند با اعلام این خبر افزود: اوضاع افغانستان در حال تغییر است و شرایط پیش رو آنچنان مبهم است که من تصمیم گرفتم فرمان اخراج پناهجویان افغان را برای شش ماه به تاخیر بیاندازم. این در حالی است که کشور هلند هفته اوایل ماه آگست،  با وجود درخواست کابل مبنی بر تعلیق فرایند اخراج مهاجران افغان، همراه با بلژیک، دانمارک، یونان و اتریش از مقامات اروپایی خواسته بودند که اخراج مهاجران افغان تداوم یابد. این دولتها معتقد بودند که توقف اخراج پناهجویان غیر قانونی پیام اشتباهی به مردم افغانستان برای حرکت انبوه به سوی اروپا میدهد.

وعده پذیرش پناهنده افغان بیشتر

دولت کانادا اعلام کرده که از وخامت اوضاع در افغانستان و خطرات ناشی از آن برای بسیاری از افغان‌های آسیب‌پذیر نگران هستند.  این دولت  اعلام کرد که ۲۰ هزار نفر از افغان‌هایی را که براثر جنگ افغانستان، جانشان در خطر است، پناه و اسکان می‌دهد. در همین رابطه جاستین تردو نخست وزیر کانادا، روز شنبه ۲۳مرداد ۱۴۰۰ (۱۴ آگست ۲۰۲۱) در توییتی نوشت: چنان که اوضاع در افغانستان رو به وخامت باشد و جان افغان‌ها در خطر قرار گیرد، برای کمک به آنها، ما برنامه اسکان مجدد خود را گسترش می‌دهیم و قصد داریم ۲۰۰۰۰ افغان آسیب پذیر را اقامت دهیم و طی مراحل این روند را تسریع کنیم.

 بریتانیا هم اعلام کرده که  حدود ۲۰ هزار شهروند افغانستان را به عنوان پناهنده خواهد پذیرفت.وزارت کشور بریتانیا می گوید که در سال نخست پنج هزار پناهجو برای سکونت در بریتانیا واجد شرایط خواهند بود که این تعداد علاوه بر پنج هزار مترجم و سایر کارکنانی است که برای دولت بریتانیا در افغانستان کار کرده اند. قرار است این بیست هزار نفر  به تدریج در سال های آینده فرآیند اقامت در بریتانیا را طی کنند. همچنین به نظر میرسد که  زنان، دختران  و همه افرادی  که بیش از همه در معرض بدرفتاری و نقض حقوق انسانی خود از سوی طالبان قرار دارند مانند هنرمندان، اقلیتهای مذهبی و خبرنگاران در این برنامه اولویت خواهند داشت. 

 ایالات متحده آمریکا، دولتی  که بسیاری از رسانه های جهان  تصمیم  نابجای آنها برای ترک حساب نشده نیروهای نظامیش از افغانستان را عامل بحران امنیتی و انسانی کنونی می دانند، در چند هفته گذشته اعلام کرده بود که برای مترجمان و همکاران افغانی خود تسهیلاتی فراهم خواهد کرد تا جانشان به خطر نیفتد. این تسهیلات شامل انتقال شهروندان افغان ذکر شده به کشوری بود که تا طی مراحل طولانی بررسی درخواست پناهندگی آنها به آمریکا، در امنیت جانی باشند.

حالا معلوم نیست با این سرعت تحولات در افغانستان و از هم پاشیدن دولت اشرف غنی، آمریکا و کشورهای غربی می توانند اتباع خود را به سلامت از خاک افغانستان خارج کنند یا نه؟ چه رسد به شهروندان افغانی که با آنها همکاری کرده اند و جانشان به طور جدی در خطر است و آنها که  میخواهند به غرب پناهنده شوند.