ماجرای ثبت نام کودکان افغان در مدارس ایران چه شد؟
طبق مصوبه دولت ایران مدارس باید از دریافت هرگونه وجهی برای ثبت نام اتباع خارجی خودداری نمایند. اما مدارس از این بخشنامه پیروی نمی کنند.
پناهنده نیوز – هرسال با نزدیک شدن به مهرماه و داغ شدن بازار ثبت نام در مدارس ایران، مشکل ثبت نام فرزندان مهاجران و پناهجویان افغان نیز پیش کشیده می شود. حدود ششصد هزار کودک افغان ساکن ایران هستند که فقط نیمی از آنها مجوز ثبت نام در مدارس را دارند. آنها که حدود سیصد هزار نفر هستند و بیش از ۸۰ درصد از دانش آموزان غیرایرانی مدارس این‌کشور را تشکیل می‌دهند. به شکل ویژه ای از این مشکلات متاثر می شوند.
در مصوبه‌ای که مرداد ماه سال جاری از سوی خلیل الله بالو، قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل به اداره کل آموزش و پرورش استان تهران ابلاغ شد آمده بود: «مدارس باید از دریافت هرگونه وجهی برای ثبت نام اتباع خارجی خودداری و تا تعیین تکلیف نهایی فقط به اخذ تعهد پرداخت از کسانی که واجد شرایط معافیت نیستند، اکتفا کنند.»
خودداری مدارس با وجود دستور دولت
اما روزنامه شهروند در هفته اول شهریور ماه از قول “محمد لطفی” نماینده تشکل‌های غیردولتی فعال حقوق کودک، نوشت که شماری از مدارس کشور از اجرای بخشنامه آموزش و پرورش ایران در خصوص ثبت‌نام رایگان کودکان اتباع خارجی خودداری می‌کنند.
به نقل از روزنامه شهروند، لطفی گفت: «پس از رایزنی‌هایی که در رابطه با حق تحصیل رایگان و اجباری کودکان با آموزش و پرورش داشتیم، نامه و بخشنامه‌ای به مدارس فرستاده شد که براساس آن دریافت هرگونه وجه بابت ثبت‌نام از واجدین شرایط ممنوع اعلام و در ادامه آن تأکید شد تا تعیین و ابلاغ شهریه مدارس صرفا از طریق دریافت فرم تعهد، مطابق فرم پیوست بخشنامه اقدام کنند.»
وی افزود: «در مواردی دیده می‌شود خانواده‌ای که قادر به پرداخت هزینه مشخص شده نیست، پس از اصرارهای مکرر برای ثبت‌نام کودک خود با این عنوان که پدر یا برادر کودک با توجه به میزان شهریه چند روز برای مدرسه کارگری کند، مواجه می‌شود.»
لطفی گفت: «با این‌که ثبت‌نام مدارس تا ١۵ شهریور ادامه دارد، این مدارس اعلام می‌کنند ظرفیت تکمیل شده و جایی برای ثبت‌نام ندارند.»
نماینده تشکل‌های غیردولتی فعال حقوق کودک به ضعف‌های بخشنامه آموزش و پرورش درخصوص ثبت‌نام رایگان کودکان اتباع بیگانه در سال تحصیلی جدید اشاره و اعلام کرد: «این بخشنامه دو ضعف اساسی دارد که در آن همچنان تحصیل رایگان نیست. در این بخشنامه آمده است تا زمان تعیین شهریه وجهی از خانواده‌ها دریافت نشود؛ حال آن‌که باید در نظر داشت این افراد از خانواده‌های فقیر هستند و درآمدشان کمتر از کارگران ایرانی است و دریافت شهریه باعث می‌شود بسیاری نتوانند به مدرسه بروند.»
خوشحالی بی حاصل
خودداری از ثبت نام کودکان و جوانان مهاجر یا پناهنده و جلوگیری از شرکت آنان در کلاس‌های درس مدارس ایران مشکلی کهنه است که در سی سال گذشته وجود دارد. مطابق قانون اساسی ایران تحصیل فقط برای اتباع ایران رایگان است.
وقتی در مرداد ماه سال جاری دولت مصوبه جدید را برای تسهیل ثبت نام دانش آموزان خارجی در مدارس ایران ابلغ کرد بسیاری از افغانهای مقیم ایران بابت آن از حسن روحانی رئیس جمهور جدید جمهوری اسلامی متشکر شدند. تا آنجا که فاطمه اشرفی، مدیر عامل انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده گفت :«دولت جدید نقش مهمی در ایجاد فضایی مناسب برای شنیدن حرف ها و مطالبات اجتماعی پناهندگان داشته است.»
خانم اشرفی همچنین افزوده بود: «تلاش های بی سابقۀ سازمان‌های غیردولتی و فعالان جامعه مدنی در اطلاع رسانی و انجام گفت‌وگوهای فشرده با بخش های مختلف دولتی، از جمله وزارت آموزش و پرورش، در نهایت به صدور مصوبه جدید ختم شد.»
دولت ایران اتباع خارجی را به سه دسته: پناهندگان، مهاجران دارای کارت اقامت و مهاجران بدون مدارک اقامتی که غیرقانونی به شمار می روند، تقسیم کرده است.مصوبه جدید تنها گروه اول و دوم را پوشش می دهد که در مورد کودکان افغان این تعداد سیصد هزار مفر برآورد می شوند.
یادآور می شود کودکان پناهجو و مهاجر افغان معمولا به دلیل نداشتن برگه تردد، هزینه‌های بالا و محدودیت‌های سهمیه مدارس دولتی برای مهاجرین، نمی‌توانند وارد چرخه آموزش و پرورش رسمی کشور شوند.
چندین سال قبل طرح مدارس خودگردان اجرا شد که معمولا توسط افغانهای ساکن ایران برای فراهم آوردن امکان تحصیل برای کودکان مهاجران افغانی تاسیس و اداره می شدند. ولی به دلیل مشکلات عدیده این طرح دوام نیاورد و بعد از چند سال اکثر آنها تعطیل شدند.
