پرونده – دانشجویان ایرانی ستاره دار در اروپا، دانشجوی واقعی یا مامور دولتی؟

گزارش ویژه  از همه چیز درباره  محرومیت تحصیلی برخی  دانشجویان ایرانی در دانشگاههای اروپا با ذکر نکات ناگفته و حساس.

پناهنده نیوز – هر ماه کشورهای اروپائی بیشتری برای محروم کردن دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در رشته هائی که می تواند مرتبط با برنامه اتمی جمهوری اسلامی باشد، فعال می شوند. ابتدا هلند، بعد نروژ و انگلیس و حالا فنلاند از تعدادی دانشجویان ایرانی خود خواسته اند تحصیلات خود را در رشته ای که مشغول بودند رها کنند.   به برخی از آنها این فرصت داده شده که در رشته دیگری ادامه تحصیل دهند و در مورد بعضی دیگر با لغو ویزای تحصیلیشان از آنها خواسته اند که به کشور خود بازگردند.

در پی برقراری تحریمهای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی به خاطر برنامه اتمی مشکوک آن، کشورهای مختلف جهان به ویژه دولتهای عضو اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی تلاش کردند تا بندهای مختلف قطعنامه های تحریمی شورای امنیت را علیه حکومت ایران به مرحله اجرا بگذارند.

این کار که توسط محدود کردن مقامات و بانکهای مرتبط با برنامه اتمی جمهوری اسلامی در اروپا شروع شد، با گرفتن حق استفاده از سیستم مالی جهانی و تسهیلات آن از ایران ادامه یافت و عاقبت به ممنوعیت تحصیل در رشته های مرتبط با علوم هسته ای رسید.

لازم به توضیح است که ايجاد محدوديت برای دانشجويان ايرانی در راستای اجرای  قطعنامه ۱۷۳۷  شورای امنيت سازمان ملل متحد است که در دسامبر سال ۲۰۰۶  عليه ايران به تصويب رسيد. در اين قطعنامه از همه کشورها خواسته شده است که از آموزش شهروندان ايرانی در زمينه ها مرتبط به فن آوری هسته ای جلوگيری شود.

 

{youtube}ypwUhyl3bEM{/youtube}

واکنش تلویزیون دولتی ایران به اخراج دانشجویان ایرانی

محدودیت برای دانشجویان ایرانی در هلند

به نقل از فردا، دولت هلند در تیرماه سال ۱۳۸۷ اعلام کرد که دانشجويان ايرانی اجازه ندارند در دانشگاه های اين کشور، در برنامه های آموزشی که امکان فراگيری فن آوری هسته ای در آنها وجود دارد، شرکت کنند.

آن موقع وزارت امور خارجه هلند با انتشار بيانيه ای در اين مورد اعلام کرده بود: «برای اتباع ايرانی دستيابی به آموزش های ويژه يا تحصيلاتی که بتواند به گسترش فعاليت های هسته ای در ايران و توسعه سيستم های انتقال سلاح  اتمی کمک کند، ممنوع است.»

در بيانيه وزارت امور خارجه هلند همچنين آمد: «دانشجويان ايرانی در تمامی رشته ها تا سطح ليسانس (کارشناسی) می توانند در اين کشور  ادامه تحصيل دهند، چرا که اين مقطع تحصيلی شامل آموزش های تخصصی در مورد فن آوری هسته ای نمی شود.«

دولت هلند همزمان اعلام کرد که درخواست دانشجويان ايرانی را برای ادامه تحصيل در برخی از رشته هايی که می تواند در رابطه با فن آوری هسته ای باشد، مورد بررسی قرار داده و امکان دارد به برخی از آنها استثنا فرصت تحصيل و پژوهش را در اين زمينه بدهد.

به نقل از خبرگزاری فرانسه، تصميم دولت هلند، ايرانی ها را از تحصيل رشته رآکتور هسته ای در “بورسل” واقع در جنوب شرقی هلند و همچنين آزمايش رآکتور در دانشگاه فن آوری “دلفت” باز می داشت.

خاطره بد هلندی ها

عبدالقدير خان کسی که پدر بمب اتمی پاکستان خوانده می شود در سال ۱۹۶۷ ميلادی در دانشگاه فنی «دلفت» هلند در رشته فيزيک دکترا گرفت و بين سال های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۵ در مرکز پژوهشی فيزيک ديناميک اين کشور فعاليت کرد.

در همان دوران بود که عبدالقدیر خان توانست با فن آوری غنی سازی اورانيوم آشنا شود و در سال ۱۹۷۵ اطلاعات و نقشه های مربوط به آن را به صورت مخفيانه به کشورش منتقل کند. پاکستان چند سال بعد با کمک اين فيزيکدان توانست بمب هسته ای توليد کند.

عبدالقدير خان بعدها در ازای مبالغ هنگفت، بخشی از دانش هسته ای خود را به ايران، ليبی و کره شمالی فروخت. به نظر می رسد از آنجا که هلندی ها تمايلی ندارند اين تجربه را در مورد ايران هم تکرار کنند، سختگیری شدیدی می کنند.

اخراج چند تن از دانشجویان ایرانی دوره دکترا در نروژ

به نقل از العربیه، در نیمه خردادماه سال جاری (اوایل ژوئن ۲۰۱۴) اداره مهاجرت نروژ به توصیه سازمان اطلاعات این کشور، پذیرش و اقامت دانشجویان ایرانی دور دکترای دانشگاه صنعتی نروژ در شهر تروندهایم را لغو کرد.

همزمان با رد ویزای سه دانشجوی ایرانی دوره دکترای این دانشگاه، دولت نروژ تصمیم گرفت تحصیل ایرانیان در رشته های فنی را محدود کند. مقامات اداره مهاجرت نروژ به سه دانشجوی ایرانی دانشگاه صنعتی نروژ گفته بودند که اقامت موقتی آنها تمدید نمی شود و باید کشور را ترک کنند.
دانشگاه صنعتی از این تصمیم اداره مهاجرت نروژ شکایت کرده است. چون معتقد است با این تصمیم، دانشگاه صنعتی نروژ از محققان خوبی محروم می شود.
دانشجویان محروم از تحصیل قرار بود طبق تصمیم اداره مهاجرت نروژ این کشور را ترک کنند، اما پس از شکایت دانشگاه به آنها مهلت داده شد تا معلوم شدن رای دادگاه در نروژ بمانند. البته پروسه رسیدگی به شکایت دانشگاه صنعتی نروژ بسیار طولانی و وقت گیر است.

گونار بووین، رئیس دانشگاه صنعتی نروژ به این تصمیم واکنش نشان داد و گفت که به پروسه طولانی بررسی شکایت به این تصمیم ، خوشبین نیستم. به دنبال این اظهار نظر “اسنورره والن” نماینده مجلس از حزب سوسیالیست چپ بر این بارو است که زمان انتظار بررسی درخواست اقامت طولانی است و می خواهد در برنامه سئوال و جواب مجلس آنرا مطرح سازد.
او تاکید می کند: “من برای این مسئله یا وزیر دادگستری یا وزیر آموزش عالی را در مجلس به چالش می کشم“.

دانشجویان ایرانی و برنامه اتمی
سازمان اطلاعات نروژ بیم آن دارد آنچه که این دانشجویان در نروژ یاد می گیرند، در برنامه تولید سلاح هسته ای ایران بکار گرفته شود. به همین دلیل آنها با نظر دانشگاه موافق نیستند و ارزیابی دیگری از دانشجویان ایرانی دارند. این سازمان بر این باور است که مقامات ایرانی از اطلاعات این دانشجویان پس از فارغ التحصیلی به سود برنامه اتمی مشکوک خود سوء استفاده کنند. به همین دلیل این سازمان به مقامات اداره مهاجرت توصیه کردند که اقامت این دانشجویان ملغی و تمدید نگردد.
بر اساس خبرنامه دانشگاه مذکور، اداره مهاجرت از قانون مقررات مهاجرت استفاده کرده و اقامت این دانشجویان را تمدید نکرد. این قانون انتقال تکنولوژی حساس به ایران را ممنوع می کند. آرنه کریستیان هوگاستول سخنگوی سازمان اطلاعات نروژ گفت: “این رشته ها در سطوح علمی و فنی بسیار بالایی هستند که به باور ما قابلیت استفاده در برنامه بحث برانگیز نظامی ایران را دارند“. وی می گوید که در سالهای اخیر شاهد افزایش متقاضیان زیادی از ایران برای رشته های حساس هستیم

محدودیتها در انگلیس

به نقل ازسایت تیک، گاردین نوشت: “کاپلان” موسسه آموزشی آمریکایی مستقر در بریتانیا، به دلیل تحریم‌های آمریکا از پذیرفتن ایرانیان در رشته‌های علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضی و همچنین در کلیه دروس فوق‌ لیسانس و بالاتر خودداری کرده است.

بنا بر این خبر، از پاییز ۲۰۱۳، تقاضانامه بیش از ده داوطلب ایرانی بخاطر این ‌که این موسسه احساس کرده باید مطابق مقررات و تحریم‌های آمریکا عمل کند، مورد بررسی قرار نگرفته است.

اطلاعیه داخلی کاپلان که به رویت گاردین رسیده می‌گوید، این موسسه تنها می‌تواند دانشجویان ایرانی را در مقطع لیسانس و در رشته‌های غیرعلمی نام‌نویسی کند. حداقل یک دانشجو پس از تغییر سیاست این شرکت در قبال ایران، نتوانسته مدرک خود را پس از اتمام تحصیلاتش در کاپلان دریافت کند.
منتقدان می‌گویند، چنین برداشت‌هایی از تحریم ها تنها از تفسیری غلط از این سیاست پیگیری می شود.ایرانی‌هایی که در موسسات دولتی بریتانیا درس می‌خوانند می‌توانند در چنین رشته‌هایی تحصیل کنند.

اما ماجرا تنها به کاپلان محدود نبود.اوائل ماه ژوئن سال جاری میلادی، “کورسرا” که خدمات آموزشی آنلاین ارائه می‌کند، اعلام کرد؛ رشته‌هائی را به جز علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات در اختیار ایران قرار می‌دهد.

لغو مجوز تعدادی از دانشجویان ایرانی در فنلاند

به نقل از خبرگزاری فارس ، به تازگی مقامات فنلاندی به اتهام مغایرت با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، از حضور و فعالیت شماری از دانشجویان ایرانی در فنلاند جلوگیری کرده‌اند.

این خبرگزاری می گوید: اطلاعاتی در دست است که نشان می‌دهد، دانشجویان ایرانی در فنلاند هم با مشکلات مشابه دانشجویان ایرانی در نروژ مواجه شده‌اند و از چند ماه پیش در زمینه دریافت اقامت در فنلاند به منظور تحصیل و تحقیق دچار مشکل بوده‌اند.

به عنوان نمونه یک دانشجوی ایرانی که قصد داشت به عنوان پژوهشگر در زمینه حسگرهای بی‌سیم و آنتن در دانشگاه “آلتو” فعالیت‌کند، تاریخ ۲۶ مارس‌ (۶ فروردین) نامه‌ای دریافت کرده است که بنابر آن نمی‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد.

دلیل اعلام شده به وی این بود که چنین اقداماتی تهدیدی برای امنیت عمومی، سلامت ملی و روابط جهانی فنلاند خواهد بود. البته موارد اتهامی یاد شده بنابر انتقاداتی است که پلیس اطلاعات رایانه نروژ مطرح کرده و به همین دلیل پلیس امنیت با درخواست این تبعه ایرانی موافقت نکرده است؛روندی که هزینه‌ای ۵۰۰ یورویی به وی تحمیل کرده است.

سرویس مهاجرت فنلاند و مقامات نروژ مدعی شدند که بنابر قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران در ارتباط با برنامه هسته‌ای این کشور،از فعالیت‌های دانشجوی مزبور جلوگیری کرده‌اند.

“پنتی سورسا” رئیس امور دانشجویی سرویس مهاجرت فنلاند در این مورد گفته است: «ما می‌دانیم که اقامت برخی از دانشجویان ایرانی به دلیل رشته‌های تحصیلی، رد شده است اما من درباره جزئیات این موضوع اطلاع ندارم. در واقع ما آنچیزی را که سرویس اطلاعات و امنیت (SUPO) به ما می‌گوید انجام می‌دهیم.» با این حال سرویس اطلاعاتی فنلاند از ارائه پاسخی روشن و دقیق در زمینه چرایی ممنوعیت فعالیت این دانشجویان خودداری کرده است.

دانشجویان عادی یا ماموران دولتی؟

به نقل از خبرگزاریها ووبلاگهای دانشجوئی، دوتن از دانشجویانی که آن زمان درخواست تمدید اقامتشان در نروژ رد شده بود “حمیده کفاش” و “بابک خلاقی” نام داشتند. آقای خلاقی در برنامه تحقیقی کاهش CO2 در تولید آلومینیوم  کار می کرد. خانم کفاش  نیز در برنامه مشابهی، منتها برای کاهش CO2 در تولید فرومنگنز مشغول تحصیلات تکمیلی و تحقیقاتی پیشرفته بود.

هردو این افراد در دپارتمان “علوم مواد و مهندسی” دانشگاه صنعتی نروژ مشغول کارهای تحقیقاتی مربوط به پایان نامه دکترای خود بودند. آنها در ماههای سپتامبر و اکتبر سال ۲۰۱۳ برای دریافت ویزای تحصیلی و اجازه اقامت خود اقدام کرده بودند. به آنها گفته شده بود که ظرف حدود سه ماه می توانند اجازه اقامت خود را دریافت کنند. ولی در ماه می ۲۰۱۴ از سوی اداره مهاجرت نروژ به آنها اطلاع داده شد که به علت وجود قوانین بین المللی محدود کننده در مورد تحصیل ایرانیان در رشته های صنعتی حساس به آنها ویزا داده نخواهد شد و باید خاک نروژ را ترک کنند.

پیش از این دونفر یک دانشجوی ایرانی دیگر به نام “مهدی قانع” نیز در نروژ با ممانعت تحصیلی روبرو شده بود. او در رشته “تحلیل دینامیکی توربینهای بادی شناور” مشغول تحصیلات تکمیلی و تحقیق بود. مهدی پیش از ترک نروژ به یک رسانه نروژی گفته بود که درک نمی کند توربینهای بادی چگونه می تواند با اهداف نظامی در انرژی هسته اای ارتباط داشته باشد.
حمیده نیز پس از شنیدن خبر اخراجش گفته بود : “من در زمینه حفاظت محیط زیست کار می کنم و نمی نفهمم که این برنامه چطور می تواند حساس باشد. ما انسان های عادی هستیم و من از دلیل اداره مهاجرت نروژ هیچ چیزی سر در نمی آورم“.

اما به نظر می رسد که این افراد با وجود داشتن تخصص در زمینه های مواد و مهندسی باید این را خوب بدانند که ساخت دستگاههای سانتریفوژ و تولید موشکهای دوربرد با تحصصهای آنها در زمینه مهندسی مواد خورنده و مکانیک پروانه های چرخنده چندان بی ارتباط نمی باشد.

به طور مثال همه کسانی که با علوم هسته ای و به ویژه مسئله غنی سازی اورانیم آشنائی دارند می دانند که در بخشی از چرخه سوخت هسته ای، ماده هگزا فلورید اورانیوم که پس از تلخیص کیک زرد اورانیوم حاصل می شود، وقتی در اثر حرارت دادن تبدیل به گاز “هگز” می گردد، بسیار ماده شیمیائی خورنده ای است که باید آن را با احتیاط فراوان نگهداری و جابجا کرد. در غیر این صورت با سایر مواد واکنشهای برگشت ناپذیر شیمیائی ایجاد می کند و هدر می رود و چرخه سوخت هسته ای تکمیل نمی گردد. به همین دلیل پمپها و لوله هائی که برای انتقال گاز هگز در غنی سازی اورانیم به کار می روند باید از نوع خاصی از آلومینیوم و آلیاژهای ویژه فلزی ساخته شوند و در این امر کنترل میزان گاز دی اکسید کربن یا CO2 در آلیاژهای فلزی نقش مهمی بازی می کند.

هر چند که این فن آوریهای پیچیده و سطح بالای مواد فلزی و موتورهای چرخنده در سایر رشته های صنعتی نیز کاربرد های زیادی دارند و گاهی نقشی مهم تر و پر رنگ تر از کاربردشان در صنایع موشکی و هسته ای پیدا می کنند، اما به نظر می رسد برای مسئولین اداره مهاجرت نروژ تصادفی بودن حضور چند دانشجوی ایرانی و محقق مستقل در این رشته ها بدون برنامه ریزی و هماهنگی قبلی و پشتیبانی یک مرکز قدرتمند با اهداف خاص، چندان باور پذیر نبوده است.

البته در مورد آقای خلاقی و خانم کفاش هیچ نکته ای که بتواند آنها را به گروه خاص و یا ارگانهائی مرتبط با برنامه هسته ای در حکومت جمهوری اسلامی منتصب کند در دست نیست. فعالیتهای بابک خلاقی در فضای مجازی به دور از هرگونه موضعگیری سیاسی یا عقیدتی می باشد. حمیده کفاش نیز زنی متاهل و دارای همسر می باشد که همسرش در کشور بنگالادش مشغول تحصیل می باشد. او و همسرش نیز هیچگونه فعالیت سیاسی و یا عقیدتی در فضای مجازی ندارند. حمیده که فارغ التحصیل دانشگاه صنعتی اصفهان است، حتی در خارج کشور حجاب اسلامی خود را حفظ می کند و زندگی ساده دانشجوئی دارد.

در ویدیوی زیر این دو دانشجوی ایرانی و عده ای از دانشجویان ملیتهای دیگر اعتراض خود را به تصمیم اداره مهاجرت نروژ بیان می کنند:

{youtube}9wKvX1BwvTI{/youtube}

در بین برخی از دانشجویان نروژی این شایعه وجود دارد که احتیاطهای دانشجویانی مانند بابک خلاقی و حمیده کفاش برای شرکت نکردن در فعالیتهائی که بین سایر دانشجویان ایرانی معمول است، به خاطر بورسیه بودن آنها از طرف دولت ایران می باشد. نه بابک و نه حمیده تا به حال به صراحت درباره تامین هزینه های بسیار بالای تحصیلشان اظهار نظر صریحی نکرده اند و مدرکی در زمینه بورسیه دولتی بودن آنها در دست نیست.

زمان راه افتادن جنبش سبز در پی حوادث انتخاباتی سال ۱۳۸۸ ، شایعه مشابهی در هلند پیرامون عده ای از دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در دانشگاه صنعتی “دلف” هلند وجود داشت. در آن سال برخی از دانشجویانی که از وضعیت رفاهی خوبی نیز برخوردار بودند بر ضد دانشجویان طرفدار جنبش سبز حرفهائی می زدند و حاضر به شرکت در حرکتهای اعتراضی آنها علیه حکومت ایران نبودند. سایر دانشجویان، طرفداری آنها از حکومت جمهوری اسلامی و سرکوب مردم در داخل را ناشی از بورسیه دولتی آنها در رشته های فنی خاصی می دانستند که از نظر علمی چندان مستحق تحصیل در آنها به نظر نمی رسند.

عاقبت پرونده دانشجویان محروم ایرانی

رضا فرجی‌دانا وزیر علوم، تحقیقات و فناوری وقت جمهوری اسلامی در اردیبهشت ۱۳۹۳ در گفتگو با خبرنگار نما ،درباره برخورد سیاسی کشورهای اروپایی با دانشجویان ایرانی شاغل در این کشورها اظهار داشت: سازمان دانشجویان با همکاری وزارت امور خارجه و رایزنی های علمی ما پیگیر این موضوع هستند ، دانشگاههای اروپایی بحث تغییر رشته دانشجویان را مطرح کردند و ما مشغول مذاکره در این خصوص هستیم.

هرچند دادگاهی در هلند در پاسخ به شکایت دانشجویان اخراجی ایرانی رای داد که نمی توان کسی را بدون دلایل محکمه پسند از تحصیل در رشته مورد علاقه اش محروم کرد و این مسئله را نوعی تبعیض اعلام نمود، اما اداره مهاجرت هلند در سالهای بعد فقط به تعدادی از دانشجویان اخراجی اجازه داد که به شرط تحصیل در رشته های غیر حساس و در صورت تغییر رشته در هلند بمانند. اکنون نیز سفارت هلند در هنگام درخواست ویزای دانشجوئی به متقاضیان یاد آوری می کند که در صورت داشتن پذیرش تحصیلی برای چند رشته خاص به احتمال قوی ویزا دریافت نخواهند کرد. این رشته ها شامل تحصیل در گروههای فیزیک، شیمی، بیوتکنولوژی، هوافضا، مهندسی مواد، مهندسی مکانیک، مهندسی الکترونیک و کنترل سایبرتیک می باشند.

در نروژ نیز سرانجام در اوایل شهریور ماه جاری نتیجه درخواست تجدید نظر دانشجویان ایرانی اعلام شد و به دستشان رسید. از کل ۶۴ دانشجوی اخراجی با درخواست تجدید نظر سه نفر موافقت شد، با سه نفر مخالفت شد و بقیه تا تکمیل تحقیقات بلاتکلیف ماندند.

حمیده کفاش یکی از بدشانسها بود. اداره مهاجرت نروژ درخواست او را رد کرد. به نقل از بی بی سی،حمیده و دو دانشجوی دیگر حالا وکیل گرفته اند تا پرونده را به دادگاه ببرند. او می گوید: “وقتی جواب درخواست تجدید نظر به دستم رسید شوکه شدم. اداره مهاجرت نروژ بدون هیچ توضیحی درخواست را رد کرده بود و فقط گفته بود که ما از نامه اعتراض شما اطلاعات جدیدی به دست نیاوردیم پس تصمیم را پس نمی گیریم و می فرستیم برای یک نهاد دیگر که در این باره تحقیق کند. ولی مشکل این جاست که این کار حدود هفت ماه طول می کشد و ما باید در این مدت بیکار و بلاتکلیف بمانیم.”

خانم کفاش می گوید: “جالب این است که حتی پروژه های من و یکی از دانشجوهای دیگر در دانشکده مواد روی یک موضوع مشابه بوده که هر دو محیط زیستی بوده ولی من را رد کردند و او را قبول کردند. حتی نامه های تجدید نظرمان هم یکی بود”. اشاره او به احتمال زیاد در مورد بابک خلاقی می باشد.

بابک یکی از سه دانشجوی ایرانی است که بخت یارش بوده.این دانشجوی دکترای مواد دانشگاه ان تی ان یو نروژ، به دانشگاه برگشته است.او به زودی در دانشگاه مشغول می شود و برای دریافت اجازه اقامت سه ساله اقدام می کند.

به هرحال پرونده دانشجویان ایرانی مقیم اروپا بعد از افشاگری اخیر در مورد بورسیه های ناحق وقلابی در دولت محمود نژاد پیچیده تر هم شده است. حالا دانشجویانی ایرانی که در اروپا تحصیل می کنند نمی دانند که دانشجویان هموطنشان کدام دانشجوی واقعی و مستقل هستند و کدام ماموران و حمایت شدگان مرتبط با برنامه ها و پروژه های ویژه حکومت جمهوری اسلامی!

به نتیجه رسیدن مذاکرات اتمی با ایران اگر به عقد قراردادی قابل قبول غربی ها منجر شود، احتمال حل این مشکل را افزایش می دهد. ولی اگر این گفتگوها بی نتیجه رها شوند، معلوم نیست که پس از فنلاند باید منتظر شنیدن خبر محرومیت و ستاره دار شدن دانشجویان ایرانی در کدام کشور غربی باشیم.