مفاد قطعنامه پارلمان اروپا درباره ایران و اهمیت آن برای پناهجویان

برای پناهجویان ایرانی لازم است بدانند این قطعنامه چرا اهمیت دارد و در آن به چه مواردی اشاره شده است که این همه هم حامیان و هم منتقدان حاکمیت ایران به آن توجه نموده اند.

پناهنده نیوز – از زمان مطرح شدن و تصویب قطعنامه راهبردی اتحادیه اروپا درباره جمهوری اسلامی در چهاردهم فروردین ماه جاری، شاهد برخورد شدید و حملات گروه محافظه کاران تند رو داخل حکومت جمهوری اسلامی به اتحادیه اروپا هستیم. در طرف مقابل، این قطعنامه با استقبال زیادی از طرف گروههای مدنی و فعالان حقوق بشر ایرانی مواجه شده است. این گروه آن را گامی بسیار مثبت از سوی اروپائی ها در قبال ایران محسوب می کنند.

اما برای پناهجویان ایرانی لازم است بدانند این قطعنامه چرا اهمیت دارد و در آن به چه مواردی اشاره شده است که این همه هم حامیان و هم منتقدان حاکمیت ایران به آن توجه نموده اند. به طور قطع پناهجویان ایرانی در اروپا، از آینده روابط اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی تاثیر خواهند گرفت.

قطعنامه راهبردهای اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران که در صحن پارلمان اروپا به بحث گذاشته و تصویب شد، برای دولتهای عضو اتحادیه اروپا از لحاظ حقوقی و قانونی الزام آور نیست. اما با مطرح شدن و تصویب چنین قطعنامه ای یک نقشه راه روشن را در جلوی پای حکومتهای اروپائی عضو اتحادیه قرار می گیرد. مفاد این قطعنامه در واقع به دولتهای اروپائی نشان می دهد که قدمهای بعدی آنان در قبال جمهوری اسلامی چیست و چگونه باید روابط آینده خود را با این حکومت تنظیم نمایند.

در قطعنامه پارلمان اروپا آمده است که اتحادیه اروپا باید از فرصت مذاکرات هسته‌ای و توسعه داخلی در ایران بهره‌برداری کند. این قطعنامه به دنبال آنچه می باشد که آن را “ایجاد اصلاحات داخلی و روابط بهتر ایران و اتحادیه اروپا” می‌خواند.

این قطعنامه همچنین می‌گوید که با دستیابی به توافق جامع که متضمن صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران است، اتحادیه اروپا باید به تدریج تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را رفع کند.

بر اساس این قطعنامه، اگر پیشرفت مهمی در موضوع هسته‌ای کسب شود، اتحادیه اروپا باید روابط بهتر ایران و اتحادیه اروپا را طراحی کند. اتحادیه اروپا همچنین حوزه‌های همکاری خود با ایران را در زمینه توسعه جامعه مدنی و بخش خصوصی متمرکز خواهد کرد و پیگیری وضعیت حقوق بشر در محور روابط با ایران قرار خواهد داشت.

این قطعنامه همچنین افتتاح نمایندگی اتحادیه اروپا تا پایان سال ۲۰۱۴ را خواستار است که هدف آن تاثیرگذاری بر سیاستهای ایران و گفت‌وگو درباره وضعیت حقوق بشر و اقلیت‌ها است.

نمایندگان پارلمان اروپا در این قطعنامه گفته‌اند که در خصوص نقض سیستماتیک حقوق اساسی مردم و اعدام‌ها در ایران نگرانی‌های جدی دارند.

پیش‌نویش این قطعنامه ۷ صفحه‌ای روز دوشنبه هم در کمیته روابط خارجی پارلمان اروپا تصویب شده بود که محور‌های آن به شرح زیر است:

در بخش مقدمه این قطعنامه، قطعنامه‌های قبلی پارلمان اروپا در قبال ایرانی در خصوص موضوعات مختلف از جمله موضوعات حقوق بشری ذکر شده و در ملاحظاتی که پس از مقدمه آمده نکاتی قابل توجه وجود دارند. یکی از نکات این است که «انتخابات ریاست جمهوری ایران بر اساس استاندارهای دموکراتیک مدنظر اتحادیه اروپا برگزار نشده است»، و نکته دیگر اینکه «در کنار توافق هسته‌ای، موضوعات متنوعی شامل حقوق بشر و امنیت منطقه باید بین ایران و اتحادیه اروپا مورد گفت‌وگو قرار گیرند». مورد دیگر که در این بخش به آن اشاره شده این است که «وضعیت حقوق بشر در ایران هنوز تحت نقض سیستماتیک مداوم حقوق اساسی است».

در ادامه این قطعنامه طی ۲۳ بند سیاستهای اتحادیه اروپا در زمینه موضوعات مختلف به شرح زیر تبیین شده است. مواردی که با حروف سیاه مشخص شده، همان موضوعاتی می باشند که حساسیت محاقظه کاران منتقد دولت ایران را برانگیخته اند:

فعالیتهای هسته‌ای

در خصوص موضوع هسته‌ای آمده است که اتحادیه اروپا از توافق موقت در ژنو استقبال می‌کند و آن را برای فرآیند مذاکرات با ایران برای رسیدن به توافق جامع و نهایی حیاتی می‌‌داند. این بخش تنها راه مقابل ایران را راه حل مذاکرات صلح‌آمیز دانسته و جایگزینی را برای آن نمی‌بیند. بند نهایی این بخش از اجرای توافق ژنو استقبال کرده و می‌افزاید که پس از دستیابی به توافق جامع و نهایی تحریم‌های ایران باید به تدریج رفع شوند.

روابط سیاسی

این قطعنامه از بخش سرویس خارجی اتحادیه اروپا (به ریاست کاترین اشتون) می‌خواهد تا تمام کارهای مقدماتی را انجام دهد تا یک نمایندگی اتحادیه اروپا تا پایان سال ۲۰۱۴ در تهران افتتاح شود. این قطعنامه معتقد است که این نمایندگی می‌تواند ابزاری کارآمد برای تاثیرگذاری در سیاستهای ایران بوده و همچنین می تواند از گفت‌وگوها درباره موضوعاتی نظیر حقوق بشر و اقلیتها در ایران حمایت کند.

در همین زمینه به موارد گوناگون شامل چارچوبی برای این روابط و همکاری‌های بخشی مثل تمرکز بر توسعه جامعه مدنی، و بخش خصوصی در ایران و همچنین حوزه‌هایی مثل مبارزه با مواد مخدر می شود. در این بین زمینه‌های مانند همکاری زیست‌محیطی، آموزش، فرهنگ، سلامت و مراقبت از کودکان، بهبود وضع حقوق بشر نیز ذکر شده است.

در بندی دیگر از کمیسیون اروپا و سرویس خارجی اتحادیه اروپا خواسته شده تا از همه ابزار موجود اتحادیه اروپا برای تقویت و توسعه جامعه مدنی در ایران و افزایش تبادلات دانشجویی، هنرمندان، و سایر مسافران و تعاملات دانشگاهی، فرهنگی استفاده کند.

مسائل منطقه‌ای

بند اول این بخش متذکر می‌شود که ایران باید از نفوذ قابل توجه خود در سوریه استفاده کند تا جنگ خونین در این کشور متوقف شود. این بند همچنین بر حضور ایران در تمام گفت‌وگوهای مربوط به بحران سوریه تاکید می‌کند البته آن را مشروط به پایبندی ایران به راه حل دیپلماتیک برای بحران سوریه می‌داند.

بند نهایی این بخش بر لزوم توسعه همکاری‌های ایران، اتحادیه اروپا در خصوص افغانستان به ویژه در زمینه قاچاق مواد مخدر و موضوعات انسانی و پناهجویان افغان تاکید می‌کند. این بند می‌نویسد که حدود ۳ میلیون پناهنده افغان در ایران هستند و باید با همکاری ایران و نهادهای سازمان ملل این افراد از حقوق اساسی خود بهر‌مند شوند.

حقوق بشر

بخش آخر این قطعنامه مربوط به امور حقوق بشری است که بیشترین بندها (۸ بند) را به خود اختصاص داده است. در بند آغازین این بخش از آزادی کسانی که زندانیان عقیده خوانده می‌شوند استقبال شده است. این بند نسبت به طرح حسن روحانی، رئیس جمهور اسلامی برای تدوین منشور حقوق شهروندی ابزار خشنودی کرده، اما درباره وضع حقوق بشر از جمله در خصوص اعدام‌ها و آزادی مذهبی در ایران ابراز نگرانی شدید می‌کند.

بند بعدی این بخش بر لزوم مطابقت منشور حقوق شهروندی با الزامات بین‌المللی ایران تاکید می‌کند. بند شانزدهم این قطعنامه از اتحادیه اروپا می‌خواهد تا حقوق بشر، محور اصلی روابطش با ایران باشد. این بند گفت‌وگوها در سطوح عالی را لازمه این کار می‌داند و از اتحادیه اروپا می‌خواهد که گفت‌وگوها در زمینه حقوق بشر را با ایران شروع کند که شامل نیروهای قضایی و امنیتی هم می‌شود. این بند همچنین از گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران حمایت کرده و از تهران می‌خواهد تا اجازه ورود فوری و بدون قید و شرط به وی به ایران داده شود. این بند از «ناوی پیلای» کمیسیونر ارشد سازمان ملل می‌خواهد تا به دعوت مقامات ایرانی به ایران برود و از جمهوری اسلامی می‌خواهد تا تعلیق مجازات مرگ را هم اعلام کند.

بند هفدهم این قطعنامه تاکید می‌کند که هیات‌های اعزامی پارلمان اروپا به ایران باید به دیدار با مخالفان سیاسی، فعالان جامعه مدنی متعهد بوده و به زندانیان سیاسی دسترسی داشته باشند.

آخرین بند قطعنامه مزبور از رئیس پارلمان اروپا می‌خواهد تا این قطعنامه به شورا و کمیسیون اروپا، سرویس خارجی اتحادیه اروپا، دولتها و پارلمانهای کشورهای عضو و همچنین دولت و پارلمان ایران ارسال شود.